De enorme belangstelling voor het Palestijns-Israëlische conflict vertelt vaak meer over diegenen die hier aandacht aan geven, dan over het conflict in het Midden-Oosten zelf. Dat blijkt eens te meer uit de opstelling van de regering van IJsland.

Tot verbazing van ook een deel van de IJslandse bevolking bezocht de sociaaldemocratische minister van Buitenlandse Zaken, Ossur Skarphedinsson, deze maand de Palestijnse Autoriteit, Hamas in Gaza, Jordanië en Egypte. Hij vermeed ieder contact met Israël en zweeg over de opinie van de meeste ­Palestijnen die ‘vrede’ als een tussenstap zien naar de vernietiging van Israël.

Skarphedinsson, voormalig partijleider, verklaarde dat Israël zijn maritieme blokkade van de Gazastrook zonder voorwaarden moest opheffen. Vorig jaar had hij al de militaire reactie van Israël tegen de eerste Gaza-flottielje veroordeeld.

Ook het parlement van IJsland veroordeelde toen Israël. Een aantal parlementariërs eiste sancties en drong aan op het verbreken van de diplomatieke betrekkingen.

Utrecht

IJsland heeft niet meer inwoners dan de stad Utrecht, ruim 300.000. Heeft Israël een kleine bevolking, IJsland heeft een zeer klein aantal inwoners. Beide landen liggen duizenden kilometer uiteen, maar toch benut IJsland Israël herhaaldelijk als instrument om zich van anderen te onderscheiden.

Tijdens de Tweede Durban conferentie (Genève, 2009) sprak de premier van Iran, Ahmadinejad. Hij ontkent de ­Holocaust en streeft de vernietiging van Israël na. Vrijwel alle Europese vertegenwoordigers verlieten de zaal toen hij sprak, maar Skarphedinsson gaf de IJslandse diplomaten opdracht te blijven zitten.

Ook op de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in 2010 sprak ­Ahmadinejad. Ook toen verlieten de afgevaardigden van vele westerse landen de zaal. Skarphedinsson bleef zitten.

Tijdens zijn spreekbeurt wijdde hij een gedeelte van zijn tijd aan aanvallen op Israël. Zijn Israëlische collega Avigdor Lieberman schreef hem daarna een brief, maar Skarphedinsson deed zelfs niet het diplomatieke minimum: de ontvangst bevestigen.

niet trots

Wat de houding jegens Joden betreft, heeft IJsland weinig redenen om trots te zijn op het verleden. In de jaren ‘30 kwamen er voor het eerst wat meer Joden naar het eiland, toen een aantal Duitse Joden er hun toevlucht zocht. Sommige vrouwen konden blijven nadat ze met IJslanders trouwden. Een aantal andere vluchtelingen werd ­uitgewezen.

Eind jaren ‘80 probeerde Efraim Zuroff (directeur van het Simon Wiesenthal Center in Israël) in IJsland een vervolging te beginnen tegen oorlogsmisdadiger Evald Mikson, die tijdens de Tweede Wereldoorlog medeverantwoordelijk was voor een aantal moorden op Joden in zijn geboorteland Estland. Mikson vluchtte na de oorlog naar IJsland waar zijn zoons in het nationale voetbalelftal speelden.

Toen Zuroff deze affaire aankaartte, ­leidde dit tot aanvallen in de media op Israël. Pas in 1993 liet de IJslandse regering onderzoek doen. Mikson stierf kort daarna, waarna de onderzoekers tot de conclusie kwamen dat hij inderdaad een verleden had als oorlogsmisdadiger.

christenen

Er wonen nauwelijks Joden in IJsland, maar af en toe schrijven Joodse toeristen over antisemitische ervaringen in IJsland. Israël heeft echter ook een beduidend aantal vrienden in het land, vooral onder de politieke oppositie en in christelijke kringen. Christenen uit IJsland bezoeken Israël tijdens het Loofhuttenfeest.

Wat bezielt een minister van Buitenlandse Zaken van zo’n klein land om naar het Midden-Oosten te komen en zich daar zo arrogant te gedragen? Is het Skarphedinssons grote ego, waarvoor hij in IJsland bekend staat? Is zulk gedrag karakteristiek voor linkse Europese regeringen? Of wil IJsland opnieuw een poging doen om in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties gekozen te worden? In 2008 lukte dat niet. Wil een nieuwe poging succes hebben, dan kan IJsland niet zonder de stemmen van de vele moslimlanden.

22 juli 2011